“Voorbereid zijn zit in onze mentaliteit”: Opgroeien in Zweden en wonen in België
Share
Interview met Andreas – Zweeds-Belgische achtergrond
Na het interview met Sylvain gaan we verder met onze reeks gesprekken met mensen die bereid zijn hun ervaring te delen.
We spraken met Andreas, een Zweed die op 14-jarige leeftijd naar België verhuisde. (Op zijn verzoek is zijn naam gewijzigd.) Zijn verhaal biedt een unieke kijk op hoe voorbereiding in het dagelijks leven verweven is in Zweden, en hoe perspectieven veranderen als je elders in Europa woont.
Kun je iets over jezelf vertellen en je band met Zweden?
Natuurlijk. Ik ben geboren en opgegroeid in Zweden, in een klein stadje niet ver van Göteborg. Mijn moeder is Belgisch en toen ik 14 werd, verhuisden we naar België om dichter bij haar familie te zijn. Sindsdien woon ik in België, maar Zweden zal altijd een groot deel van mij blijven.
Als kind was ik vaak buiten te vinden – wandelen, vissen, kamperen – en als ik nu terugkijk, heeft die levensstijl me veel geleerd over voorbereid zijn op onverwachte situaties, ook al dacht ik er toen niet aan als “noodvoorbereiding”.
Hoe kijken mensen in Zweden volgens jou naar noodvoorbereiding? Is het iets waar gezinnen dagelijks mee bezig zijn?
Ik zou zeggen dat het heel natuurlijk is. In Zweden praten mensen niet dagelijks over “noodvoorbereiding”, maar het zit in de mentaliteit. Zelfredzaamheid en veerkracht worden gezien als waarden – niet alleen om te overleven, maar ook als onderdeel van verantwoordelijk zijn.
De meeste huishoudens hebben ten minste basisvoorzieningen in huis, zoals extra voedsel, kaarsen, batterijen en water. Het is niets dramatisch, het is gewoon een gewoonte – net zoals je controleert of je winterbanden gemonteerd zijn vóór de eerste sneeuw.
Vooral sinds de overheid campagnes is begonnen om mensen aan te moedigen om minstens 1 of 2 dagen zonder hulp te kunnen, is het idee nog meer ingeburgerd geraakt.
Op welke soorten noodsituaties bereiden mensen zich daar meestal voor?
Vooral op extreem weer, zoals sneeuwstormen, en stroomuitval in de winter. Zweden is goed georganiseerd, maar in landelijke gebieden kan het even duren voordat hulp arriveert bij ernstige situaties.
Mensen bereiden zich ook voor op verstoringen door cyberaanvallen of geopolitieke spanningen – zeker de laatste jaren. Zweden heeft een lange traditie van neutraliteit en civiele verdediging, en dat gedachtegoed komt terug in het publieke debat.
Hoe wordt er in scholen, media of op het werk over voorbereiding gesproken?
In scholen is er basiseducatie over veiligheid en risico’s, vooral op het platteland. In de media zie je soms artikels of reportages over hoe je je kunt voorbereiden op de winter of wat je in huis moet hebben voor noodgevallen.
Op het werk is er minder aandacht voor, tenzij het gaat om infrastructuur of overheidsdiensten. Maar tijdens bijvoorbeeld grote sneeuwval of overstromingen geven bedrijven meestal snel richtlijnen om thuis te blijven of veilig te werken.
Het is niet constant aanwezig, maar als het nodig is, is de communicatie duidelijk en praktisch.
Heb je veranderingen opgemerkt in hoe mensen over voorbereiding denken?
Ja, zeker de laatste jaren. Enkele jaren geleden stuurde de Zweedse overheid een brochure naar elk huishouden, genaamd Als er crisis of oorlog komt. Het gaf heel praktische tips over wat je thuis moet opslaan en hoe je moet handelen in noodgevallen.
Die publicatie had veel invloed. Het maakte voorbereiding normaal, niet extreem. Mensen begonnen hun huizen te controleren, extra voedsel te kopen, olie op te slaan enzovoort. Het haalde het stigma weg en maakte het weer een gedeelde verantwoordelijkheid.
Klimaatverandering speelt ook mee. Met onvoorspelbaarder weer beginnen zelfs mensen in steden anders na te denken over hoe kwetsbaar onze systemen zijn.
Je woont nu in het buitenland. Hoe vergelijk je de mentaliteit over voorbereiding tussen Zweden en België?
Er is duidelijk verschil. In België, althans waar ik woon, zijn mensen relaxter. Men vertrouwt erop dat de overheid alles zal regelen, en persoonlijke voorbereiding is minder gebruikelijk.
In Zweden, zelfs als je vertrouwen hebt in de overheid, leeft het idee dat je niet hulpeloos mag zijn. Je wordt geacht verantwoordelijkheid te nemen voor jezelf en je familie.
Ik denk dat België wel een beetje in die richting aan het bewegen is, zeker na de pandemie en de energiecrisis, maar er is nog steeds een culturele kloof als het gaat om alledaagse paraatheid.
Heb je zelf een noodpakket of plan voor als er iets gebeurt?
Ja, maar ik noem het geen “noodpakket”. Het zijn gewoon spullen waarvan ik weet dat ze handig zouden zijn als het nodig is. Het is niet groot, maar ik heb de basis in huis: flessenwater, voedsel dat niet gekoeld hoeft te worden, een zaklamp, batterijen, een EHBO-set en wat contant geld. Ik heb ook een powerbank voor mijn telefoon – die gebruik ik trouwens ook gewoon voor mijn gameconsole of tijdens lange pendelritten.
Het neemt weinig plaats in en het geeft me rust. Als je ooit een serieuze stroomuitval in de winter hebt meegemaakt, weet je hoe groot het verschil is dat kleine voorbereidingen kunnen maken.
Was er een ervaring die je deed inzien hoe belangrijk het is om voorbereid te zijn?
Toen ik kind was in Zweden, was er een zware sneeuwstorm die dagenlang de stroom uitviel in ons stadje. Geen telefoon, geen licht, geen toegang tot winkels. Ik weet niet meer precies hoelang het duurde, want ik was nog jong, maar het voelde als een eeuwigheid.
We kwamen erdoor omdat mijn ouders voorbereid waren. We hadden brandhout, campingkooktoestellen en voorraden. Die ervaring is me altijd bijgebleven.
Wat is één simpel advies dat je zou geven aan iemand die net begint na te denken over noodvoorbereiding?
Stel je voor dat je een paar dagen zonder elektriciteit of water zit. Wat zou je dan nodig hebben? Bouw je noodpakket op vanuit dat idee.
Je hoeft geen paniek te hebben of te overdrijven. Een paar liter water, eenvoudig voedsel, een zaklamp, batterijen, een radio en een EHBO-set zijn al een uitstekende start.
Is er nog iets dat je onze lezers zou willen meegeven over waarom voorbereiding belangrijk is?
Voorbereid zijn is een vorm van respect – voor jezelf én voor de mensen om je heen.
In een crisis help je niet alleen jezelf als je klaar bent, je ontlast ook de hulpdiensten zodat zij zich kunnen richten op wie het het meest nodig heeft. Het is een kleine inspanning met een grote impact.
En als voorbereiding eenmaal deel wordt van je leven, besef je dat het helemaal geen last is. Het is gewoon een manier om zorg te dragen voor je eigen toekomst.